نمایش نوار ابزار

بازار های هفتگی ، بازارها و صنایع دستی سنتی

بازارهای سنّتی هفتگی

به نظر می‏رسد زمانی که انسان‏ ها متوجّه می ‏شوند به همیاری و همزیستی و کمک دیگران نیاز دارند دور هم گرد می‏ آیند و برای رفع نیاز خود دادوستد به شکل پایاپای را انجام می‏ دهند. این شکل دادوستد اوّلین بار در بازارهای سنّتیِ عمومیِ هفتگی پامی‏ گیرد و عملی می ‏شود. شکل‏ گیری اوّلین هستۀ معاملات را می‏ توان به بازارهای سنّتی نسبت داد. بعد از اختراع و رواج پول، خرید و فروش با پول جایگزین معاملات پایاپای می‏ شود و بازارها شکل خیابان و پاساژ را به خود می‏ گیرند. با این حال،در این شرایط بازارهای سنّتی هنوز پابرجا می ‏مانند و به حیات خود ادامه می‏ دهند. بازارهای سنّتی به شکل میدان بزرگ و وسیع درفضایی آزاد بودند ودر شهرهایی ایجاد می‏ شدند که نسبت به شهرهای اطراف مرکزیّت داشتند و، به دلیل قرار گرفتن در مسیر جادّۀاصلی، از رونق اقتصادی بالایی برخوردار بودند.بازار هفتگی در شهرهای مختلف در روزهای متفاوتی تشکیل می‏ شد و، در واقع، روزهای هفته به نوعی بین شهرها تقسیم شده بود.

در شهر بناب، به جهت فعّالیّت اقتصادی بالا و موقعیّت جغرافیایی خاصّ آن،سه روز در هر هفته بازار سنّتی در محلّ بزرگ مخصوصی تشکیل می ‏شود: یکشنبه‏ بازار یا «سوت گونی» (süt günü)؛ دوشنبه بازار یا «اوشاراگل» (ushārā gal)؛ و سه ‏شنبه بازار یا آروادلارین بازاری (ārvādlārin bāzāri)یعنی بازار مخصوص بانوان.از سیر تحوّلات و تغییراتی که در طول تاریخ در بازارهای سنّتی روی داده است و دلیل نام‏گذاری آنها اطّلاع دقیقی نداریم. در خصوص علّت و چگونگی شکل‏ گیری این بازارها و شکل اوّلیّۀ آنها نظرات متفاوتی وجود دارد.

یکشنبه ‏بازار (سوت گونی)

بناب، یکشنبه‏ بازار گوسفندان

دوشنبه ‏بازار (اوشارا گل)

و ………………………….

بناب،میدان دوشنبه‏ بازار

سه‏ شنبه بازار (آروادلارین بازاری)

در دوره ساسانیان افراد جامعه به چهار طبقۀ روحانیان، جنگ جویان، دبیران و تودۀ مردم، شامل صنعتگران شهری و روستائیان تقسیم می‏ شدند. گروه دیگر اشراف بودند که در مرتبه‏ی بالاتری قرار داشتند. در این جامعۀ طبقاتی کار و مشاغل زنان متناسب با طبقه ه‏ای بود که در آن تولّد یافته بودند. به عنوان مثال پوراندخت و آذر میدخت از زنان خاندان شاهی در خلال چهار سال هرج‏ و مرج بین سال‏ های ۶۳۲-۶۲۸ حکومت کردند….[۱]

و ……………………………

سه ‏شنبه ‏بازار مخصوص عرضۀ مواد غذایی و صنایع دستی بانوان

صنایع ‏دستی سنّتی  

و ……………………………  ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها

و ………………

بازار کفّاشان (پینه‏چی بازار)

بازار کلاهدوزان

و …………………………………

انواع کلاه ‏های دوخته‏ شده در بناب

ردیف بالا: کلاه پهلوی؛ ردیف پایین (از راست به چپ): اوّل و دوّم کلاه قزّاقی، سوّم پهلوی، چهارم کلاه چرمی

 

بازار رنگرزان

و …………………………………….

بازار حلّاجان

و ………………………………..

بازار آهنگران

و ………………………………….

 1

نعل و نعل‏زنی به پای اسب

نعل‏بندی

بازار مسگران

و ……………………………  ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها

اسامی مسگران معروف بناب به شرح زیر است: حاجی قلی راکعی، حاجی عباس مسگری، حاجی مختار ثقفی، حاجی محمد شعیبی، حاجی حسن صادق‏ زاده، حاجی ایوب صادق‏ زاده، حاجی یعقوب صادق‏ زاده، ودود صادق، حاجی احمد شعیبی، غلامرضا راکعی،محمدحسن راکعی، علی راکعی، مشهدی محمد شیخی، اسحاق راکعی، مشهدی رضا مسگری،حاجی کریم اعرابی، حاجی عبدالحسین بالاسی، عبدالعلی خلیجی،عباس اسهرلوس،حاجی حبیب تسلیمی، مصطفی پورکرم، ایوب پورکرم، غلامحسن قاسم ‏اوغلی، ابراهیم شافتالی نوه ‏سی، علی‏خان،جوجه(jüja) محمدحسین، جوجه عسکر، محرم اوغلی میرزا، اسحاق رابعی، ممی(محمد) کرمی،عباسعلی عباسیان، حاجی عباسعلی عباسی قدیم، حاجی یوسف پناهنده، اکبر سلمان‏زاده، لیلا اوغلی عبدالعلی، شئندر اوغلی علی تسلی،حاجی حسن لطیفی،محمد لطیفی، عبدالاحد اشرفیان، اسد ثقفی، یداله ثقفی، داود شعیبی، عبدالعلی خلیجی،حسن خالا اوغلی،ملاجلیل، یونس مقدم، ادریس عباس‏فام، مجید عباس‏فام، عباس طالبی، غلامعلی پور عبدالصمد، علی ‏اکبر سعیدی،محمد ولد حاجی جلیل، علی نقوی، علی نوۀ عزت، ادریس ولد خدیجه، صمصام فرزندِ۱۵۵  (۱۵۵ لقب پدر وی بود)، عبدالعلی صمدالهی، ایوب شجاعی،ایوب نیک‏ پی،محمدعلی عبدالجباری، میرزا علی عبدالجباری، حمید عبدالجباری، یوسف و ………..

گارگاه بازار مسگران بناب

خاموت‏ دوزی در بازار حاجی تقی بناب

بازار حاجی تقی

بازار نجّاران

جلفاگری (بافندگی)

و …………………………..  ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها

از جلفاگران مشهور بناب این اسامی در یادها باقی مانده است: حاجی محسن اروج‏ زاده،حاجی محمد اروج‏زاده، قوچعلی فرزند قلی،حاجی احمد کرباسی، بلال مغروب، احمد روناسی،محمد حسن‏ زاده،عباسعلی نعیمی، غلام نعیمی،محمدعلی فرزندایوب، علی عبداللّه‏ زاده، یونس رنجبر، زین‏العابدین شیخ‏ مقدسی، اسماعیل شیخ‏ مقدسی، یحیی شیخ ‏مقدسی، یعقوب چارشابچی، علی اکبر دلّالی قدیم،حاجی علیاصغر شیخ‏ مقدسی،حاجی احمد شیخ ‏مقدسی،حاجی عبداللّه جسورپور

و ………………….

بازار موتابان

و …………………..

از موتابان مشهور بناب می‏توان آقایانحاجی حسن موتابی،حاجی کریم طارمی، علی ‏اصغر موتابی،عباس فدوی، مَتُو (= موتاب) حاجی باقر معمار ماهر، بلال مرتضوی و مشهدی محمد موتابی را نام برد.

کوزه ‏گران

مغازه ‏ها

درب مغازه‏ ها در حالت بسته از چند تکّه تختۀصاف و دراز به طول و ارتفاعی برابر با طول و ارتفاع مغازه تشکیل می ‏شد که به صورت کرکرۀ عمودی با لولا به هم متّصل می‏ شدند. هنگام باز کردن مغازه، این تخته‏ ها را روی هم جمع می‏ کردند. موقع تعطیلی مغازه آنها را باز می‏کردند و یک عدد چوب بزرگ چهارتراش به طول برابر با عرض مغازه که«وادار» نامیده می‏ شد از یک طرف به داخل قلّاب آهنی که در چهارچوبۀ مغازه تعبیه شده بود می‏رفت و طرف دیگر آن با یک حلقۀ آهنی روی وادار قفل می‏ شد. قفل‏ ها به صورت قفل پیچی (بورما قیفیل) بودند و کلید را داخل قفل می ‏پیچانیدند تا باز شود. و ………………….

در و وادار آهنی مغازه ‏های قدیمی

داروغه

اطّلاعات ‏دهندگان

در این فصل از اطّلاعات افراد زیر استفاده شده است: آقایان حاجی ابراهیم موسی‏ زاده،حاجی حبیب روناسی (تسلیمی)، حاجی غلام بالغ،حاجی یونس بالغ،حاجی حسین نظیری،حاجی شیخ احمد اعلائی، حاجی احمد مأنوسی، مرحوم علی راکعی و محمد زارع امین فرزند حاجی چاپار (از علاقه‏ مندان و دوستداران میراث فرهنگی).

ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها

[۱].جاراللهی ۱۳۷۲، ۲۵۳

دیدگاه ها