گرمابۀ حاجی فتح الله بناب Haji FathallahHistorical Bathhouse of Bonab
شمارۀ ثبت در فهرست آثار ملّی: ۳۸۲۲
گرمابۀ حاجی فتح اللّه در مسیر جادّۀ قدیمی ابریشم و در مجاورت یکی از دروازه های بناب موسوم به دروازۀ محال، در محلّۀ کُرد جَلدی ساخته شده است. در قدیم، در اطراف این گرمابه کاروانسراهای تجاری زیادی وجود داشتند که به دلیل احداث جادّۀ جدید، یعنی جادّۀ اصلی میاندوآب، متروک شدند و یکی پس از دیگری از بین رفتند و به خانۀ مسکونی تبدیل گردیدند. با این حال، خود گرمابه تا سال ۱۳۷۷ فعّال بود. در ضلع شرقی بناء نمره‌های خصوصی جدیدی ساخته بودند امّا اصل گرمابۀ قدیمی باقی بود.
این گرمابه ابتدا در دست بخش خصوصی بود تا آنکه، با تلاش‌های دوستداران میراث فرهنگی و نیز نظر مساعد و علاقه‌مندی شهردار وقت، جناب آقای مهندس پاشایی، که با خرید این گرمابه به تاریخ شهر خدمت بزرگی نمود و این گرمابه را از نابودی نجات داد، در سال ۱۳۸۰ خریداری گردید و جهت مرمّت در اختیار ادارۀ میراث فرهنگی بناب قرار گرفت. کار مرمّت
و…………………………………
نمای شرقی گرمابۀ حاجی فتح‌اللّه در بناب
Haji FathallahHistorical Bathhouse of Bonab
پلان گرمابۀ حاجی فتح‌اللّه در بناب (آرشیو ادارۀ کلّ میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی)
آخراین ناله سوزنده اثر ها دارد
شب تاریک، فروزنده سحرها دارد
غافل از آه جگر سوخته عشق مباش
کــه در آتشکدۀ سینه شررها دارد[۱]
سابقۀ مراسم شست‌وشوی مذهبی در ایران به پیش از زمان زرتشت می‌رسد. و به نظر می‌رسد که مهر‌پرستان برای انجام مراسم مذهبی می‌بایستی به مدت ۳ روز و ۳ شب در فواصل و …………………………..
ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها ، ( به همراه عکس های مرمتی و نقشه ی بناها )
سابقاً نظر کارشناسان این بود که گنبد سربینۀ این گرمابه مربوط به اوایل دورۀ قاجار است. با این حال، بعد از برداشتن لایۀ سیمان از دیوارها و ستون‌ها و گنبدهای میاندر و گرمخانه و نمایانشدن آجرکاری اوّلیّه در ستون‌های گنبد سربنیه و تفاوت ابعاد آجرهای چهارگوش، قراینی مبنی بر احداث حمّام در دورۀ
و ……………………………
کف این گرمابه ۱۲۵ سانتی‌متر از سطح کوچه پایین‌تر است، در صورتی که کف حمّام مهرآباد ۵۰ سانتی‌متر پایین‌تر از سطح بیرون قرار دارد. گرمابه از کف اصلی به ارتفاع ۷۵ تا ۱۰۰ سانتی‌متر خشکه‌چینی سنگی شده است و با کانال‌های نم‌زدا ارتباط دارد و هوای کانال‌ها نیز به بیرون هدایت …………………………….
پی و آثار بیرون آمده از زیر خاک در گرمابۀ حاجی فتح‌اللّه
در مرمّت سال ۱۳۸۷ قسمتی از هشتی و نصف گنبد کوچک سربینه با ……………………………..
ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها ، ( به همراه عکس های مرمتی و نقشه ی بناها )
[۱]. فخاری تهرانی ۱۳۸۲، ۱۶۶