مرمّت مسجد جامع میدان (گزویش یا گزاوشت)
: Bonab Grand Mosque Square (Gazovish) (Safavid Era )
بگمان فراوان آریایی ها هنگام کوچ و گذر از کنار دریاچۀ ارومیه، در برخورد با معماری اُرارتویی از آن الگو گرفته، نمونه های این الگوبرداری هم در معماری و هم در نیارش (دانش ایستایی، فن ساختمان و مصالح شناسی) شیوۀ پارسی یافت می شود که دو نمونه از آن ها تالار ستوندار و کلاوه بوده است. با به کاربردن خشت و پوشش دوپوسته تلاش می کردند جلوی ورود گرما به درون را بگیرند، بدین ترتیب از معماری اُرارتویی الگوبرداری میشد، ساخت تالار ستوندار با پوشش دوپوستۀ تیرپوش پس از اسلام نیز دنبال شد. نمونه هایی از آن در مسجد ابیانه، مسجد گزاوشت، و مسجد مهرآباد در بناب یافت می شود… .[۱]
قبل از انقلاب، با احداث خیابان جدیدِ دریا موجودیّت مسجد زیر سؤال می رود و مسجد جامع گزویش در مسیر تعریض خیابان قرار می گیرد (مانند مسجد جامع مهرآباد). در این میان، کوچکترین توجّهی به موجودیّت مسجد و ارزش کار هنرمندانی که هنر و زیبایی را در داخل این مسجد تاریخی به نمایش گذاشته اند نمی شود؛ هنری که مخاطبان آن انسان های الهی هستند و به نیاز معنوی انسان پاسخ می دهد و حسّ زیبایی را در او برمی انگیزد و او را به تأمّل و تفکّر وامیدارد و سبب درک حضور الهی و رسیدن به آرامش می شود. چه زیبا گفته اند که یاد خدا آرامبخش دل هاست. نگرش مسئولان در آن زمان به این هنر چقدر سطحی بود!
: Bonab Grand Mosque Square (Gazovish) (Safavid Era )
نمای مسجد جامع گزویش بعد از مرمت
حجره های حیاط مسجد
در اوایل انقلاب، حیاط و …………………………………………………..
نمای مسجد میدان قبل و بعد از مرمّت و آزادسازی مغازهها
کار بسیار خوبی که قبل از انقلاب توسّط انجمن آثار ملّی وقت به عمل آمده بود خرید تمامی مغازه های الحاقی سمت شرقی و جنوبی مسجد بود. با آزادسازی آن ها نما و دیوارهای مسجد برای همیشه نفسی به راحتی می کشند. فضاهایی
……………………………………………………….
در سال ۱۳۷۶، دو موضوع موجودیّت مسجد را تهدید میکرد. یکی از جانب شهرداری وقت بود که در محوّطه و فضای خالی حریم مسجد، که ملک خصوصی مسجد بود، فضای سبز ایجاد کرده بود و به طور روزانه با تانکر آن را آبیاری میکرد و، در حقیقت، آب را به پی دیوار مسجد میبست. بهانۀ ایجاد این فضای سبز آن بود که نمای مسجد کاهگل است و زیبایی شهر را به هم میزند. تهدید دوّم از سوی برخی از مسئولان محلّی بود که به نمای کاهگلی مسجد در مقابل مصلّا انتقاد داشتند و تهدید می کردند که اگر در این مسجد نماسازی و زیباسازی انجام نشود مسجد را تخریب خواهند کرد. بر اثر این فشارها و از بیم از بین رفتن آثار هنری و زیبایی های موجود
در ……………………………………………………..
با توجّه به اینکه پی سنگی دیوار با ملات و آهک کار شده
و …………………………………………….
تقویت پی دیوار در ضلعهای شرقی و شمالی مسجد
- تهیّۀ نقشۀ اوّلیّه و تجهیز اتاق کارگاه و ………………………………………
- تقویت پی دیوار: با شمعبندی صحیح، مقاومت دیوار و ……………………………………………..
- کندن و برداشت ضخامت مورد نیاز از .…………………………………………..
- شمع ها: شمع های دیوار از .………………………………………
نمای جنوبی مسجد گزویش قبل و بعد از مرمّت
- اجرای سنگ ازاره: پس از آنکه پی تا ارتفاع تقریباً برابر با کف مسجد تقویت میشود، در سه جهت دیوار با ……………………………………………………….
نمایان شدن آثار تنور یا کوره در پی دیوار شرقی
نمای شرقی در حال اجراء و در حال بندکشی بین آجر
- بندکشی بین آجرها: بعد از اتمام نمای آجری در سه جهت دیوار مسجد، آجرها کاملاً تمیز و بندهای آن ها باز و ………………………………………………….
در مراحل مختلف مرمّت در فاصلۀ سالهای ۱۳۷۶ و ۱۳۷۸، مهندسین ناظر به صورت منظّم از تبریز جهت بازدید و
در سالهای ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴، مرمّت مسجد به پیمانکار واگذار و در این مرحله سقف مسجد، مانند مسجد مهرآباد، برداشته .……………………………………….
پلان مسجد جامع گزویش بناب
نمای جنوبی اوّلیّۀ کاهگلی شدۀ مسجد جامع گزویش بناب
نمای جنوبی مسجد بعد از نماسازی آجری
نمای شمالی مسجد جامع گزویش بناب
نمای شرقی آجری مسجد جامع گزویش بناب
طرح سرستونهای مسجد گزویش بناب
ادامه در کتاب دو جلدی نگاه نگاره ها ، ( به همراه عکس های مرمتی و نقشه ی بناها )
[۱]. پیرنیا ۱۳۸۶، ۵۸