نعل و حرفه نعلبندی
از ( اشیاء موزه مردم شناسی بناب )
نعل ، نعل زنی و نعلبند
نعل، آهن نیم دایره ای سوراخ داری است که برای جلوگیری از بین رفتن ناخن ها و زخمی شدن پای اسب به کف پایش بعد از برداشتن ناخن های اضافی میخ کوب می شود . نعل در پاهای اسب ، گاو نر، قاطر ، الاغ و …….. مورد استفاده قرار می گیرد
گارگاه نعل سازی
دو نمونه نعل ( عکس ها از نگارنده )
برای گاو نر هایی که در خرمن ، با خرمن کوب ، و یا با درشکه باری ( قانّی ) کار می کردند مورد استفاده قرار می گرفت ، در هرصورت برای جلوگیری از فرسایش ناخن های این گونه حیوانات به پای آن ها کوبیده می شود . نعلبند کسی است که حرفه اش نعل زدن را دارد
گارگاه آهنگری و نعل سازی
روش نعل زدن در قدیم به مبنای یک سری ضوابط و شرایطی بود از آن جمله برداشتن رویش ناخن های اضافی ، صاف کردن جای آن ، و میخ کوبی نعل .
در میخ کوبی به نعل نباید میخ به قسمت گوشت ناخن برخورد کند ، یعنی کمی با زاویه و با انحنا میخ کوبیده می شود . اضافه میخ اگر بیرون زده باشد با انبر بریده می شود ، سر میخ ها به داخل خم می شود ، درموقع زدن چکش به روی میخ باید کمی با انبر فشار ضربه را گرفت و ……
نعلبندی برای گاو نر که در قدیم روی خرمن کوب های سنّتی راه می رفتند ( جارجار ) ، و یا بر روی درشکه بارکشی ( قانّی ) کار می کرد می بستند
گارگاه نعل کوبی
مغازه نعلبندان اکثرا در شهر بود روستائیان گاو نر را از روستا به شهر برای نعل کوبی می آوردند اما چون مدت زمان بیشتری وقت می طلبید و بعضاً همراه با زحمت و دردسر بود ، بدین سبب نعلبند چند روزی به روستا می رفت و و گاو نر هایی که نیاز به نعل داشتند نعل کوبی می کردند.
حرفه و صنعت نعلبندی یک شغلی بود که تخصص و مهارت می طلبید ، اگر نعلبند نعل را درست و اصولی به پای حیوان بارکش میخکوب و نصب نمی کرد ، پای حیوان در اثر ناراحتی می لنگید و و نمی توانست راه برود در نتیجه کار مردم در زمین می ماند و کار می لنگید .
نعل کوبی اسب
نعلبندان در این شهر از قدیم با توجه به ورود و خروج کاروان های تجارتی از شهر های شمال کشور ، به شهر های جنوبی کشور و با توجه به حضور ایلخی دولتی در ادوار مختلف ( واقع در جنگل یورقونلوی به مرکزیت روستای قره چبق بناب ) . نعلبندی یک حرفه رسمی و پر رونقی بود . امّا امروز با وجود انواع ماشین های سواری و باری ، این حرفه در حال زوال است .
انواع نعل های اسب ، قاطر و گاو نر را آهنگران محلی در بازار آهنگران این شهر می ساختند و می فروختند
نگارنده : علی اصغر بالغ بازنشسته میراث فرهنگی بناب
مؤلّف : کتاب دو جلدی ” نگاه نگاره ها ” ( زیبایی های میراث فرهنگی )
وب سایت http:/www.negahenegareha.ir/