بازارهای هفتگی تاریخی و سنّتی در بناب ( سوت جونی sout joni )
یکشنبه بازار تاریخی و سنّتی در بناب ( سوت جونی )
بازار های سنّتی در این شهر تاریخ طولانی دارد با یررسی بازارهای سنتی امروزیی آنکه به ذهن می رسد در گذشته معاملات در میان انسان ها ، از زمانی که انسان خواست به صورت اجتماعی زندگی کند یا به صورت قرض موقت بوده و یا به صورت معاملات پایاپای ( همان معامله ی کالا با کالا ) یعنی در قدیم بعد از شکل گیری زندگی اجتماعی مردم یک کالای مورد نیاز را از همسایه خود یا قرض موقت می گرفتند و پس از مدتی همان کالا را به طلب کار پس می دادند و یا یک کالایی را که مورد نیاز بود می گرفتند و در عوض یک کالایی که مورد نیاز خانواده طرف مقابل بود، می دادند و معامله انجام می گرفت و رضایت طرفین حاصل می شد. این کار بعد از گذشت زمانی شکل منظمی به خود گرفت و توانست در یک میدان بزرگ و در روز مشخص به صورت پایاپای انجام شد . بعد از مدتی و در یک چرخه ی تمدنی و بعد از اختراع پول ، اجناس به صورت امروزی بر مبنای پول خرید و فروش گردید . امّا به نظر می رسد بازارها به شکل امروزی خیابان، پاساژ، مغازه و ….. نبودند . تجمّعاتی در یک مکان مشخص و در روز مشخص بنام بازار عمومی انجام می گرفت که در این شهر بازارهای سنّتی عمومی بقایای همان بازار های تاریخی است که مورد بحث قرار می‌گیرد.
در شهر بناب سه نوع در سه روز متفاوت بازار سنتی وجود دارد و به عبارتی ، در عرض هفته سه روز مشخص با کالای مشخص بازار سنّتی دایر می باشد از آن جمله:
یکشنبه بازار (سوت جونی sout joni)
یکشنبه بازار تاریخی در بناب ( سوت جونی )( عکس ها از نگارنده )
یکشنبه بازار در روزهای یکشنبه هر هفته در مکان جدید امروزی واقع در جاده روستای ” خله وند ” از توابع بناب در میدانی بزرگ تشکیل می گردد، و این روز گوسفند، بز، برّه، و همچنین علوفه نیز خرید و فروش قرار می گیرد ، در یکشنبه بازار بناب از اوّلین ساعات روز، بز و گوسفندان را از روستاها و از شهرهای کردستان و روستاهای تابعه،شهرهای مراغه، هشترود، شهرهای شمالی بناب تا تبریز به این میدان بزرگ می آورند و مورد معامله قرار می‌دهند. در کنار این معاملات افرادی وسطه به نام محلی «دلّال» وجود دارند که معامله را با رضایت طرفین به سر انجام می رساند، و در قبال آن یک مقدار پولی به عنوان دست مزد می گیرند.
یکشنبه بازار تاریخی در بناب ( سوت جونی )
رسم دست خیر دادن طرفین به یکدیگر بعد از معامله
قبلاً شهرداری محل برای هر معامله عوارضی می گرفت و قبض می‌داد، امّا چون مأموران تخلّف می کردند امروزه میدان را به مناقصه و به بخش خصوصی وا می گذارند. معاملات در این میدان تا بعد از ظهر ادامه دارد . این میدان در قدیم داخل شهر بود و در کنار سرای ممقانی،بعد به منطقه ( زیوه جُلی ) در سمت جنوب شرقی بناب نزدیک مسجد تاریخی ” قرمز ” و یا در کنار دروازه قدیمی ” گاو دول ” .
یکشنبه بازار تاریخی در بناب ( سوت جونی )
رسم دست خیر دادن طرفین بعد از معامله
بعد به کنار رودخانه “سپی چای” نزدیک روستای ” خانابره ” بردند ، امّا با بزرگتر شدن شهر به جهت ایجاد ترافیک ، بازار های سنتی را به خارج از شهر در منطقه بزرگی در جاده ما بین روستای خله وند به چبقلو از توابع بناب کشیده شده است.
ادامه دارد
نگارنده : علی اصغر بالغ بازنشسته میراث فرهنگی بناب
موألّف : کتاب دو جلدی ” نگاه نگاره ها ” ( زیبایی های میراث فرهنگی )
وب سایت http:/www.negahenegareha.ir/