( قصّه ) اوشوردیم آی اوشوردیم : ( سردم بود آی سردم بود)

 ( قصّه )       اوشوردیم آی اوشوردیم :  ( سردم بود آی سردم بود)

                        ( با گویش مردم  بناب )

نگارش علی اصغر بالغ باز نشسته میراث فرهنگی بناب

                         اوشوردیم آی اوشوردیم                            داغــدان آلما دوشیردیم

                                 سردم بود آی سردم بود                                   از کوه سیب جمع می کردم

( در فصل  سرمای زمستان ، جمع کردن سیب از کوه ! ،  بیهوده دنبال غذا دویدن است ، نشان از فصل فقر بیکاری و نداری   )

                        آلما آغاجیمی آل دیلار                            مـنه ظـولــوم ده دی لــر

                      درخت سیبم را گرفند                                   برای من ظلم کردند

( درخت سیب نماد گرفتن فرصت شغلی ، کار و منبع درآمد مرد خانه است و ظلمی که به وی نمودند ) [۱]

                        من ضولـومنان بئزارام                              دریــن  قـوری  قــازارام [۲]

من از ظلم کردن ها بیزارم                                              چاه عمیق می کنم

( درین قوری همان بئش کئجی است که در بیت زیر خودش می گوید و توضیح می دهد )

                        درین قوری بئش جئچی                           هــانی بـونـون ارچـئچی

 چاه عمیق همان پنج تاعائله است                       پس مرد این جمع عائله کجاست

 { بئش جئچی همان یک خانواده پنج نفری است { جئچی این واژه هم خانواده ” جئچین ” ، جئچینجک [۳] (جور کردن ، به عبارتی تامین هزینه ی زندگی و مخارج زندگی خانواده ) جئچنیر ( مخارج زندگی را تامین می کند) و همچنین ” جئچی ” در زبان آذری محلی یعنی ” بُز ” در قدیم تشریفات زندگی نبود زندگی خیلی ساده و ابتدایی بود اگر یک نفر یک بز نگه می داشت می توانست با آن خیلی از نیاز های زندگی خود را تامین نماید و به عبارتی زندگی را ردیف و یا چین [۴] کند از قبیل شیر ، ماست ، کره ، پنیر ، گوشت ، پوست ، مو   } که تامین هزینه ی زندگی این پنج نفر به عهده ی مردخانه ( ارچئچ ) است .پس مرد خانه و تامین کننده ی هزینه این عائله چه کند   ( در بیت زیر می گوید ) }

                ارچئچ قـازان دا قـایـنار                             قـنبر   یـانیـندا  اوینــار

  مرد خانه در دیک فـقر و نداری پخته می شود                         قبر در نزدش می رقصد

  { ارچئچ در دیک آتش فقر می سوزد ، و قنبر که مامور و نماد ارباب است و مسبب این سوختن در فقر ناشی از بهره کشی است ،  از شادی عمل خود در این مجازات می رقصد  }

           قــنبر گـئیـدی اودنــا                                قـارغـی بـاتـدی بـودونـا

قنبر رفت برای چوب                              قارغی به رانش خورد

 ( قنبر که هیزم بیار این معرکه و مسبب این فقر است . اما قارغی.که همان نی است ( که خودش در بیت زیر می گوید )  به رانش می رود یعنی (  پای ستمگر و ظالم در آخر می لنگـد و به آرزویش نمی رسد چرا ؟  )

            قـارغی دئمـه قمیش ده                          بئش بارماقیم گوموش ده

ادامه این قصّه و قصّه های دیگر ، درآینده و در همین سایت

[۱] به احتمال این قصه ی دوره ارباب رعیتی در روستاهاست که اربابان و یا ( کلانتر و مباشر ) همدست آن ها زمین کشاورزی زندگی را از این روستایی گرفته و حالا او مانده با مخارج پنج نفر عائله و فقر بیکاری دامنگیرشان شده

[۲] من از ظلمی که به من روا میدارند بیزارم و نفرت دارم و کارم سخت است و تامین هزینه ی زندگی این پنج نفر یعنی کندن چاه عمیق و یک نوع خود کشی است { اینکه امروزه قطع حقوق و اخراج از شغل در فرهنگ مردم از زشت ترین کارهاست ناشی از ظلم ستم دوره ی ارباب رعیتی است

[۳] چئچینیم = هزینه را در بیاورم / چئچینون = هزینه ی تان را در بیاورید ، هزینه ی زندگی تان را جور کنید ، چین کنید

[۴] جچین از دو  واژه ی ج و چین ( جمع + چینش ) و یا همان جمع و جور کردن و چینش و ردیف کردن است ویا ، ” جئچی ” هم از این واژه است

( برای توضیح بیشتر رجوع شود به فصل چهار کتاب نگاه نگاره ها از همین نگارنده )

نگارنده : علی اصغر بالغ بازنشسته میراث فرهنگی بناب

مؤلف : کتاب دو جلدی ” نگاه نگاره ها ” ( زیبایی های میراث فرهنگی )

وب سایت http:/www.negahenegareha.ir/