چُوز چوول آلتیندا اولار : ( ذغال گداخته در زیر خاکستر پنهان می ماند )
یا ( آتش زیر خاکستر )
آتش زیر خاکستر
چُوز : چُوز از ترکیب ، چُو [۱] + ز تشکیل یافته است = چوب + زیبا [۲] = چوبِ زیبا شده ، زیبایی چوب
وقتی چوب در اجاق می سوزد دو چیز از خود به جای می گذارد ، خاکستر و ذغال گداخته زیر خاکستر ، در واقع چوب گداخته شده در زیر خاکستر . همان آتش زیر خاکستر
آتش زیر خاکستر
ذغال گداخته در زیر خاکستر دیده نمی شود ، بعضا ناآگاهان شناختی از شعله ور شدن آتش زیر خاکستر ندارند آتش را خاموش شده و به ظاهر همه چیز را آرام می پندارند و بی اعتنا و بی تفاوت از کنارش می گذرند ، در واقع آتش وجود د ارد ولی دیده نمی شود ، مثل حیوانی که خود را مُرده نشان می دهد ولی مرده نیست زنده هست فقط ظاهرش مرده است
نا آگاهان نمی دانند و یا اهمیّت نمی دهند که آتش درون دل خاکستر همان آتشی است که می سوزاند این آتش زیر خاکستر در فرصت مناسب زبانه می کشد و می تواند جامعه درختان ( جنگل ) را به آتش بکشد و تر و خشک را به سوزاند
آتش زیر خاکستر جنگلی را می سوزاند
آگاهان ، حکیمان دانای ایرانی با دانشی که به تجربه و از تاریخ کسب نموده اند و شناختی که از آتش درون دل مردم و جامعه دارند ، با تشبیه سازی خواسته اند فهم موضوع را آسان نموده و در یک جمله گفته اند که نباید به آتش درون دل مردم بی توجه بود باید او را دید ، فهمید و توجه درمان نمود ، این مانند آتش زیر خاکستر است ، که در دل خاکستر پنهان شده و عده ای آن را نمی بینند .
آتش زیر خاکستر
انواع آتش :
انواع آتش : آتش جنگ ، آتش دشمنی ، آتش حسادت ، آتش دخالت های سلطه گری ، آتش تجاوز ، آتش دیکتاتوری ، آتش فقر ، آتش تبعیض ، آتش ظلم ، آتش جهل ، آتش خرمن سوز و ………..
نتیجه : این ضرب المثل می گوید
- عکس العملِ هر ظلم و بی عدالتی ، آتشی است که در دل انسان ها انباشته ونهفته است و دیده نمی شود
- انتقام مخفی است که از چشم ها دور است اما در هر لحظه امکان شعله ور شدن را دارد . می تواند جنگلی ، شهری ، شخصی ، جامعه ای و نظامی را در آتش انتقام بسوزاند .
- بازتاب و رفتار طبیعی طبیعت است به آنانی که با در دست داشتن قدرت به خواست های به حق مردم و مخالفان خود توجه نمی کنند و به مردم زور می گویند مردم چون زورش به صاحب قدرت نمی رسد کینه ای به دل می گیرد و مانند آتش زیر خاکستر پنهان از چشم قدرت و در انتظار فرصت مناسب می مانند . صاحبان قدرت این آتش خاموش را نمی بینند. در واقع قدرت عکس العمل نهفته درون دل جمعی مردم را نمی فهمند
- مظلوم در انتظار فرصت مناسبی است که در بزنگاه حادثه ها جواب بی عدالتی طرف مقابل را بدهد . تاریخ شواهد زیادی در ذهن خود ثبت نموده است
- مار زخم خورده ای که به دنبال فرصتی است تا نیش انتقام را بزند .
تجمعات اعتراضی ( آتش زیر خاکستر )
نگارنده : علی اصغر بالغ بازنشسته میراث فرهنگی بناب
موألّف : کتاب دو جلدی ” نگاه نگاره ها ” ( زیبایی های میراث فرهنگی )
وب سایت http:/www.negahenegareha.ir/
[۱] چُو = چوب مانند واژه های (در واژه های زیر / چُپ = چوب / چولَش ( cu LASH )= چو + لش = چوب و ساقه سنبل / چُوز –Cuoz چوب سرخ شده و یا ذغال سرخ شده / ( چوشن =Cushan چوب زار / درخت زار ، بیشه زار ، مثل گلشن / ( چوتوک = Cutok تنه ریشه دار درخت / ( چُول Cuol بیشه زار و باغ / چودار = چوب + دار ( صاحب چوب برای نگهداری از گوسفند ) / چوپان =چو + بان + ( چوب + نگهبان = صاحب چوب برای پاسداری از گله گوسفندان ) / چوسا سقل = ریش پیر مردی که موی ریش اش مانند چوب سفت شده این کلمه به موقع نفرت از صاحب ریش بکار می رود / چور = کور = کسی که با چوب می رود
[۲] ز = زیبا ( معانی حروف الفبای فارسی ، مرادی غیاث آبادی ، رضا / ۱۳۷۶ / تهران / ناشر فرهنگنامه عکس ایران / ص ۱۴ )