چَرشنبه سوری در بناب: دید و بازدید های عید نوروز، (قسمت ۹ – پایانی)

چیدن دید بازدید های عید نوروز ، بر روی کرسی سنّتی

چَرشنبه سوری در بناب: دید و بازدید های عید نوروز، (قسمت ۹ – پایانی) 

    مراسم : دید و بازدید های عید نوروز . ( محبّت جوزده اولار = محبت در دیده ها و دیدارهاست ).

 ?- مقدّمه : خواندنِ کتاب های گذشتگان و نوشته های تاریخی، یادآوری از گذشته ها، حفظ  ابنیه و آثار تاریخی، گفتگو در فرهنگ های بومی، تشرح مراسم و آیین های باستانی، بازی های محلی ، ضرب المثل ها و … به معنای ماندن، درجا زدن، بازگشت به گذشته ها، بودن و شدنِ دستوری و تکلیفی نیست، آن کار “حاکمان” و “راویان” است.

     اندیشیدن، بکارگرفتن عقل و خرد، برای واکاوی از ظرفیت های میراث فرهنگی ملّت بزرگ ایران. یاری گرفتن از حافظه تاریخی انسان ها. از تجربیّاتِ مثبتِ اندیشمندان، فرهنگ سازان و بزرگان قوم، سنگ محکیست برای اطمینان بیشتر به درستی و سلامت راهی که می خواهیم برویم. کاستن از ضریب اشتباهات، تکرار مکررات و جلوگیری از خسران و خطاهای احتمالیست.  بفرض اگر “یاد” و حافظه ی ما را پاک کنند، انسان راه رفتنش را هم گم می کند.

      همچنین افزودن تجربیّات امروز بر گنجینه و ذخایر میراث فرهنگی، این ثروت و سرمایه ی ملّی به آیندگان است.

     میراث فرهنگی راه نیست ، چراغ و راهنمای راه است. میراث فرهنگی پشتوانه ارزی است برای سرمایه گذاری های موفق فکری. میراث فرهنگی  مشاوره ای جمعیست از مشاوران تجربه آموخته که با تجربیات مثبت هزاران ساله به صورت رایگان در خدمت هنر، ادبیّات، اقتصاد، روابط داخلی و خارجی، مدیریّت، معماری، کشورداری، روابط اجتماعی، خانه و زندگیست. میراث فرهنگی عصای دست است. میراث فرهنگی فکر نیست کمک فکریست. و…

  ?-  حقیر مطالب را از این منظر، با این دیدگاه و نگرش می نگارم. ?

?? – یاد ایام:  دیگر از مراسم زیبای عید نوروز، دید و بازدید های “نو”ی نوروزیست. چه با آغاز سال نو  و بهار طبعت، دید بازدید ها نیز بهاری می شوند. بعد از خانه تکانی، خرید های چرشنبه بازار، فرستادن خونچه، چیدمان هفت سین، بزرگ داشت آتش، پوشیدن لباس نو، شکستن حصار تخم مرغ زمستان گرفته، نوبت دید و بازدیدهای نوروزیست. یک دیدار تازه و ساده،  اظهار محبّت و بیان زنده، اینکه در یاد منی و من شما را دوست دارم.

  در عید همه چیز برای بچه ها تازگی و طعم زندگی داشت. چه خاطرات خوبی داریم از ۱۳ روز تعطیلی مدارس در عید نوروز، بعد از خانه نشینی های طولانی زمستان، بازی با بچه ها محلّه به دلمان می چسبید:  بازی با فرفره های رنگی، آشیق، مازولاخ، چُوس آغاجی، پیل آغاجی، جیزلَن پاش، ایاق جزیق، قومدیم چِشدیم، هالای هالای،  هِلق قیش، جولا بادام،  قوم قوزالاخ پِندریلی، ناقشلی  و … روز و روزگاری بود. ??

? – آنکه ناآشنا را به آشنا، به دوست صمیمی، برادر خواندگی تبدیل می کند، مصاحبت و دید و بازدید های محبت آمیز است.  بچه ای که تازه متوّلد شده،  شناختی از دیگران ندارد،  با دیدار های تکراریِ و صمیمی، در طولانی مدت، به انس و الفت می انجامد.

??_ بزرگان فرهنگ ساز قوم آگاهانه و با تکیه بر قرن ها تجربه ی تلخ از قهر کردن ها، اختلافات، جنگ و جدال قومی، که با دامن زدن، آتش افروزی های معرکه گیران و منفعت طلبان همیشه در صجنه. این مشکل اجتماعی را بررسی و مطالعات زیادی انجام داده اند تا انسان ها را به هم نزدیکتر کنند.  دید بازدید ها نتیجه و چکیده ی فکر آن عزیزان است. به بهانه های مختلف در  مناسبت های عید نوروز، جشن ها، عیادت از بیماران، آمدن از مسافرت اینکه ما دلتنگ از دوری شما بودیم، دعوت به میهمانی ها، مراسم در ارتباط با ازدواج،  در رویداد های ناگوار،  شرکت در مجالس ترحیم،  خرج و خیرات، جمع نشینی های زمستان، با هم بودن هایی که با دید و بازدید و گفتگوی رو در رو  ارتباط دارند و  محبت و مهربانی می آفرینند. این نزدیکی با دیدار،  از دوری ها می کاهد و  نمی گذارد اختلافات کوچک به کینه، دشمنی و دعوا بیانجامد. یعنی با هم نشستن و گفتگو کردن، یعنی تخلیه ی دل ها از انرژی منفی و شارژ شدن به انرژی مثبت. ضرب المثل محلی می گوید « طوفانین اوّلی، یِللی یِللیدَن باشلار = طوفان های بزرگ از وزش بادی های کوچک شروع می شود.» .??

?_ به  دید و بازدید ها،  به دیده مزاحمت نگاه نکنیم، از میراث و تجربه ی حکیمانه ی بزرگان قوم بهرمند شویم. مشکلات زندگی، کم آوردن در وقت و زمان، بی حوصلگی، خود را گرفتن، دوری جستن از نشست و برخاست های صمیمی، به بهانه های مختلف، راه حل معقول و مناسبی نیست.

?- ارسال انواع پیامک های صوتی، تصویری و نگارشی، خوب است امّا کافی نیست،  نمی تواند جایگزین مناسبی برای دید و بازدیدهای حضوری باشد.  گُل مصنوعی آن نشاط ، شادابی ، احساس، عطر و بوی گل طبیعی را ندارد.  متاسفانه ، “کرونا” هم  از راه رسید !!!. و بر مشکلات دید و بازدید های جامعه امروزی ما افزود.

✅ – بعد از انقلاب به دلیل عدم اعتقاد، نگرش منفی حاکمیّت به فرهنگ و سنن ایران باستان، عدم اطلاع از حکمت و فلسفه این مراسمف خصوصاٍ به بازی های قدیمی محلی.  از طرفی تمرکز همه ی نهادهای فرهنگی به جنگ ایران و عراق. این رسوم سنن باستانی  چراغش به خاموشی گرایید.!! و اراده ای هم برای این احیای این مراسم باستانی دیده نمی شود.!!!؟؟

سپاس از خوانش این نگارش (پایان )۱۴۰۰ / ۲/ ۵

*-  مطالب بیشتر را در وب سایت   www. negahenegareha.ir دنبال فرمایید.

علی اصغر بالغ 

بازنشسته میراث فرهنگی بناب