? – مراسم جشن آیینی، پولکه بایرامی در بناب ( قسمت سوم )
آن چه در زیر می آید، از آموخته ها و یافته های شخصی نگارنده است برگرفته از کتاب “نگاه نگاره ها”. در کتاب “نگاه نگاره ها” .
? – این مراسم آیینی تاریخ طولانی دارد، مربوط به زمانی است که پدران و مادران ما آتش را در سرزمین سرمای سخت آذربایجان یافتند، از بیشتر مشکلات و گرفتاری ها نجات یافتند و آتش را گرامی و زنده نگهداشتند . اگر همین امروز هم آتش را از زندگی ما انسان ها بگیرند زندگی مختل می شود.
?- وقتی اعراب آمدند به ایرانیانِ خداپرست اتهام آتش پرستی زدند، مردم را اذیّت و جزیه های سنگین برقرار کردند تا از این آیین ها دست برداشته شود.
ایرانیان مجبور شدند بعضی از آیین و رسومات را ترک، بعضی ها را ماندگار نگهدارند مانند، مراسمات عید نوروز و چرشنبه سوری و… .
? – بعضی از آثارشان را زیر خاکی نمودند و برای آیندگان نگه داشتند، مانند تپه باستانی (آتشکده ) زیر مسجد گزویش و مسجد مهرآباد، در شهر بناب. یا با نوشتن آیات قرآن بر روی سنگ های معبد ورجوی مراغه. بکارگیری آلات موسیقی در عزاداری ماه محرم. حفظ هنر نقاشی در شمایل کشی آثار و روایت های مذهبی. حتی جاسازی بعضی از جملات زیبا، انسانی، آزادی و عدالتخواهی حکیمانه، در میان “روایات”، از یادگارهای بزرگان فرهنگی ادبیات ایرانیان است. برای تشخیص مرزبندی ها، باید به ریشه یابی آثار، فرهنگ و ادبیات دیرین ایرانیان را بررسی و مقایسه کرد. تا شناخت درستی از غنای فرهنگی ایرانیان داشته باشیم.
? – بعضی آیین ها را به مناسبت های مذهبی انتقال دادند اما اصالت را حفظ کردند. از آن جمله همین مراسم “پولکه بایرامی” که در عید غدیر اجرا می شود، حتی در هیج جایی نخواند و ندیده ام که این مراسم در شهرهای دیگر در روز عید برگزار گردد. اجرای مراسم این روز نشان می دهد خاستگاه اولیه این آیین، در شهر بناب است. اما چرا در روستای شیشوان عجب شیر، شب تاسوعا و در قدیم در روستاهای زوارا و نراوا ( نرج آباد) مراغه ؟ اجرا می شد و الان نیز در شیشوان اجرا می شود.؟ به نظر می رسد برای ماندگاری این آیین ملی، به یک روزِ مذهبی انتقال داده اند. می بینیم فکر و کار درستی هم انجام داده اند و این آیین تا به امروز مانده است. مردم با این مراسم عزاداری خوبی را انجام می دهند و…..
(ادامه دارد)
علی اصغر بالغ
باز نشسته میراث فرهنگی بناب
? ?????