✳️- روستای “زووارا” بناب ( زوارق) آثار تاریخی (قسمت اول)
👈- مسجد جامع میدان روستای (زوارق = زووارا) بشمارۀ ثبت در فهرست آثار ملّی: ۳۰۹۶
این روستا به فاصلۀ ۴ کیلومتری جنوب شهر بناب قرار گرفته است. روستای زوارا از آثار تاریخی و تمدّن بسیار غنی برخوردار است. در جنوب روستا، قبرستان قدیمی با سنگقبرهایی با اشکال هندسی بسیار زیبا، منقوش و نوشتهشده به خط کوفی و نستعلیق وجود دارند. هرچند اکثر آنها شکسته شده یا به سرقت رفتهاند، هنوز سنگنگارههای زیبایی در قبرستان باقی مانده است. همین قبرستان دو مکان گوردخمه، دفن اموات با آئین زرتشتیان مربوط به از هزاره اول قبل از میلاد مسیح، وجود دارند.
🔸- کمی دورتر از این قبرستان، قلعۀ تاریخی “قیزلار قله‌سی” یا (قلعۀ دختر) تمدّنی از هزارۀ اوّل قبل از میلاد را در دل خود دارد.
🔸- منطقۀ گردشگری “علی پنجه‌سی” ، قره‌قشون نیز در همین منطقه و در سمت جنوبی روستا واقع شده است که منطقه ای بسیار زیبا که از بلندی این کوه منظره ای از دریا، باغات بناب، شهر بناب، کوه های اطراف در جلو چشمان بازدید کنندگان و ورزش کاران باز می شود. ایجاد آرامشی بسیار خوب برای خانواده ها و مکان مناسب برای ورزش خانوادگی.
🌹- آثار تاریخی زیادی از هزاره سوم تا دوره اسلامی در این روستا وجود دارند، یکی از این آثار مسجد تاریخی جامع میدان روستاست.
وجود پنجره به سمت شرق و دری به سمت غرب نشان می‌دهد که به حریم این مسجد نیز، همانند سایر مساجد تاریخی، در طول زمان تجاوزاتی انجام گرفته است. این بناء تعمیرات و دخالت‌های غیرفنّی و غیراصولی زیادی را پشت سر گذاشته است.
وضع قبلی مسجد نشان می‌داد که سقف چوبی آن را در حوالی دهۀ ۱۳۲۰ به دلیل پوسیدگی و خرابی تیرهای چوبی حمّال و پردوها برداشته و از نو ساخته بودند.
🌸 – سرستون‌های این مسجد مانند سرستون‌های چوبی حجمی و مقرنسکاریشده مساجد جامع میدان بناب (مسجد گزویش) و مسجد جامع مهرآباد ساخته شدهاند. امّا بدون رنگ و نقش. تعدادی از آنها به دلیل پوسیدگی یا به دلیل خمیدگی و شکستن ستون‌ها در ادوار گذشته از بین رفتهاند و تنها تعدادی از آنها باقی است. این سرستونها نیز همانند سرستون‌های مساجد تاریخی دیگر بناب، هر کدام در سبک و شیوهای خاصّ و متفاوت از هم و به صورت مقرنس‌کاری ساخته شدهاند. و…
(ادامه دارد)
✳️- روستای “زوورا” ( زوارق)، بناب*- مسجد جامع میدان (قسمت دوم)
👈- مسجد جامع زوورا به مساحت ۳۶۰ مترمربّع، در مرکز روستا قرار گرفته است. در سمت جنوب آن حیاطی واقع است که در سال ۱۳۸۵، به هنگام تعریض خیابان، بخشی از حیاط در مسیر خیابان قرار گرفت.
دیوارهای مسجد خشتی و چینه بودند، به دلیل عدم رسیدگی امنای قبلی مسجد، بر اثر نشت رطوبت باران و سنگینی سقف، ایستایی خود را از دست داده بودند. سقف مسجد در نتیجۀ کاهگل های سالیانه بدون سبکسازی پشتبام سنگین بود. فرسبها( تیر های چوبی) و تخته پردوها، در اثر چکه کردن آب باران وضعیّت خطرناکی داشته و در بعضی از قسمت ها که احتمال ریزش سقف وجود داشت با شمعبندی نگه داشته بودند.
🌺- در سال ۱۳۸۱ با تأمین سه میلیون تومان اعتبار اولیه به همّت جناب آقای صدرائی سرپرست هیئت بررسی باستانشناختی منطقۀ بناب ، اوّلین قدم در جهت مرمّت مسجد فوق برداشته شد و تا سال ۱۳۸۷ با تخصیص اعتبار سالیانه به کمک نماینده محترم وقت جناب دکتر صدیقی، تیرهای چوبی، ستون‌ها و سرستونها مرمّت و تخته پردوها باز سازی به حالت اولیه برگردانده شدند.
🔸- دیوارها به سبک اولیّه مرمّت و سقف مسجد جهت سبک سازی و پوشش اصولی برداشته شد.
🔸- ستون‌ها و سرستونها بعد از مرپت اساسی در جای اولیه خود نصب شدند.
🔸- ایوان زنانه در سمت شمالی مسجد احیاء و ورودی آن در محلّ اوّلیّه مسجد تعبیه گردید.
(ادامه دارد)
*- برگرفته از کتاب دو جلدی “نگاه نگاره ها”
علی اصغر بالغ
بازنشسته میراث فرهنگی بناب
🌲🌾🌸🙏🙏🌸🌾🌲
[ارسال از Rasoul Sadighi_Bonabi]
باسلام
وباتشکر از دوست و همکلاسی قدیمی
از نگارش زیبایشان با اجازه بنده چند جمله در حاشیه این نگارش از تاریخ این روستای مهم بنویسم:
اولا اسم این روستا را حتما مثل سایر اسم‌های قدیمی چون ائیرویش و ائیزویش درست بنویسم که زو ورا است
دکتر افسر منش تهرانی می‌گویند
قیزلار قلعه سی همان قلعه ورا در شاهنامه است که بعدا قلعه رویین دژ نامیدند
زو بمعنی بالا می باشد زو ورا یعنی بالای ورا پس اسم زو ورا از همان قلعه گرفته شده است و امیدوارم نماینده و فرماندار محترم اسم آنرا بجای زوارق که مثلا فارسی کرده اند اصلاح فرمایند
ائیوش هم ایرو ویچ است درست بنویسند که در اوستا بنام زادگاه زرتشت نوشته شده است ایزویش هم ایزویچ است که زادگاه دوغدو مادر زرتشت است
حتمااسم تاریخی این روستا های مهم را حفظ کنیم
چون ما در زبان محلی به هیچ، هش و به هویج ، هووش می‌گوئیم و ر ، را هم ،ی می‌گوئیم و متاسفانه اخیرا اسم روستای مهم را دش را دوش نوشته اند که غلط است لطفا اصلاح فرمایند.
سارگن در کتیبه ای در یونان نوشته است به سرزمین ائیویش دئش حمله کردم که همان روستاهای ائیویش و دش هستند.
چه بهتر که جوانان ومردم همین روستا ها از هویت تاریخی خود دفاع نمایند
باتشکر رسول صدیقی بنابی
[ارسال از اصغر بالغ]
سلام و ارادت جناب دکتر
از اطلاعات خوبتان نهایت سپاسگزاری دارم.🙏🙏
یادآوری بموقع و بجا بود
چقدر بهتر است مسئولین و دلسوزان شهر در نامگذاری روستاها و محلات، آنچه مردم در گویش محلی می گویند آن را ملاک قرار دهند.
بی دلیل بدون پشتوانه علمی و تاریخی “نام ها” و “واژه” های درست را به باور خود و عادت تغییر ندهند.
خوشبختانه مردم به این نامگذاری توجهی نمی کنند و به همان گویش زبان مادری صحبت می کنند.
تغییر نام، بدون دلیل و از روی تعصّب زبانی، ضربه ایست بر تاریخ، هویت قومی و زبان مادری این شهر.
حقیر در نوشته هایم سعی می کنم از همان نام هایی استفاده کنم که مردم می گویند. تا در طول زمان از یاد ها نرود.
این واژه ها و نام های محلی بار معنایی بسیار غنی دارند که بعضا حقیر در نوشته هایم تا آنجا که می توانم تجزیه، و معنا می کنم.
مانا و سلامت باشید.
🍃🌹🌾🌹🍃