واژه های باستانی در گویش مردم بناب. (سری دوم)
واژه های زیر متعلّق به چه زبانی؟، چه زمانی؟ و به که قومی تعلّق دارند؟
۱- نگارش بر مبنای گویش محلی بناب است. چراچه، اصل با گویش محلی مردم منطقه است مگر اینکه نادرست بودن گویش واژه ها با سند اثبات شود.
۲- زبان شناس نیستم، بیشتر نظر شخصی است. احتمال اشتباه در نگارش و در معانی واژه ها وجود دارد.
🌺 – واژه ها
این واژه ها با لغاتِ مشابه خود و شواهدو معنی پیدا می کند
* “میر” همیشه به معنی بزرگ نیست. در این گویش گاهی هم به معنی “خورنده” و یا یک حالت مخصوص را برداشتن است.
* میر mir = ” خورنده” : 👇
* اَمیر = اَ + میر = آمدن + خوردن، می خورد. مانند شیر خوردن بچه
* خَمیر = خ + میر = حالت خم خوردن
* دَمیر = دَ + میر = حالت حرارت خوردن
* چومیر = چو + میر = چوب را می خورد= ذغال
* جَمیر Jamie = جَ + میر = خوردن به صورت جویدن از روی چیزی که رویش خوردنی جم شده. مانند ذرّت و یا بلالی، گوشت روی استخوان، / * سُمیر somir = سُ + میر = خوردن به صورت مکیدن مانندن مکیدن داخل استخوان / * یِمیر yimir = ی + میر = نمی خورد
* او میر uomir = او + میر = امماخ + خوردن = تمایل داشتن به خوردن
* تُومیر tomir = توم+ میر = تومماخ + خوردن = با شکّ خوردن / * اَم زیح = اَم ، اَمیر + ز = خوردن به زیبایی = غذا و خوردنی نیست به جهت زیبایی و مشغولیت به دهان بچه گذاشته می شود. / * قیط میر = قیط + میر = راضی به خوردن نیست. خرج نمی کند.
* قُخمیر = می ترسد، ترس نمی خورد،
* قان میر = فهم نمی کند، فهم هضم نمی کند. فهم نمی خورد
* اُوت میر = نمی بلعد، نمی خورد
قط میر = قط + میر = قطع + میر = یعنی خوردنش را قطع می کن ، نمی تواند بخورد
و…
🍀- کار تحقیقی، دنبال کردن مبانی و معانی واژه ها و نام گذاری های طبیعی ایرانیان بسیار جذّاب است. بعضاً سئوالی ایجاد می شود. چرا به اول بعضی از اسامی “واژه “میر” آمده است؟. مانند: میر فلانی، میر فلان کس و…؟؟!!
به نظر می رسد. بعد از حمله و هجوم اعراب به ایران، مردمِ کشاورز، دامدار در زیر فشار انواع پرداخت های مالیات، مطالبات تشکیلات موبدان، پرداخت “جزیه ی” سنگین به میهمانان ناخوانده، نوایی و توانی برایشان نمانده بود. باز در یک فرمان دیگر، مردم مکلف شدند به یک “قشر مخصوص” بدون اینکه کاری انجام داده باشند، حقوق مادام العمر بیکاری پرداخت کنند.
مردم برای شناخته شدن این بیکاران از مردم عادی.!! به اول نام آنان واژه “میر” اضافه کردند.
بالغ بازنشسته میراث فرهنگی بناب